Κρυοθεραπεία (κρυοπηξία)
Η κρυοθεραπεία είναι η εφαρμογή ακραίου ψύχους με σκοπό την καταστροφή και αφαίρεση του παθολογικού ιστού, συμπεριλαμβανομένων και των καρκινικών κυττάρων. Αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια μια πολύ δημοφιλή, απλή, αποτελεσματική και ασφαλή θεραπευτική μέθοδο, μιας και γίνεται ανεχτή από μικρή ηλικία, χωρίς τοπική αναισθησία και επιτρέπει στον ασθενή να επιστρέψει χωρίς περιορισμούς στις υποχρεώσεις του.
Η κρυοθεραπεία βασίζεται στη διοχέτευση ενός ισχυρού ψυκτικού μέσου, που ονομάζεται κρυογόνο, στον ανεπιθύμητο ιστό που θέλουμε να καταστρέψουμε. Η άμεση επίδραση των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών επιφέρουν τον κυτταρικό θάνατο ο οποίος οφείλεται στην κρυσταλλοποίηση του ενδοκυττάριου και του εξωκυττάριου υγρού και στις φυσικοχημικές αλλαγές που επιφέρει στο κύτταρο ο σχηματισμός του πάγου. Εμφανίζεται ερύθημα, οίδημα, εκροή ορώδους υγρού από την τραυματισμένη επιφάνεια. Μετά το εξιδρωματικό στάδιο ακολουθεί η ανάπτυξη ξηράς εφελκίδας και τελικά το τραύμα επουλώνεται μετά από μερικές εβδομάδες. Η χαμηλή θερμοκρασία του ιστού που μας ενδιαφέρει να θεραπεύσουμε επιτυγχάνεται συνήθως μέσω του υγρού αζώτου με θερμοκρασία -196 C , το στερεό διοξείδιο του άνθρακα και το πρωτοξείδιο του αζώτου. Το υγρό άζωτο ψεκάζεται απ ευθείας πάνω στον όγκο ή εφαρμόζεται πάνω στον όγκο με μια μεταλλική επιφάνεια (κρυόδιο).
Ως επιτυχημένη τεχνική κρυοθεραπείας θεωρείται η ταχεία ψύξη της βλάβης και η βραδεία απόψυξη αυτής. Ας σημειωθεί ότι πολλαπλές μικρής διάρκειας συνεδρίες κρυοθεραπείας προκαλούν μεγαλύτερη ιστική βλάβη από μια και μεγάλης διάρκειας συνεδρία.
Στη δερματολογία η κρυοθεραπεία εφαρμόζεται σε ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό καλοήθων νεοπλασιών όπως θηλώματα, κονδυλώματα, σπίλους αλλά και σε αιμαγγειώματα, χηλοειδή, κ.α. Παράλληλα, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης προκαρκινικών καταστάσεων όπως η ακτινική υπερκεράτωση καθώς και καρκίνων του δέρματος, όπως το βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό επιθηλίου. Πιο συγκεκριμένα η κρυοθεραπεία χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των εξής δερματικών βλαβών:
- Αγγειοκερατώματα
- Αγγειολεμφωματοειδής υπερπλασία
- Αιμαγγείωμα
- Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα
- Ακμή
- Ακτινική χειλίτις
- Ακτινικές υπερκερατώσεις
- Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα
- Βλεννώδης κύστη χειλέων
- Δερματικό κέρας
- Δερματική λεϊσμανίαση
- Δερματοίνωμα
- Εφηλίδες
- Εωσινόφιλο κοκκίωμα του προσώπου
- Ηλιακές φακές
- Θηλώματα πτυχών – Ακροχόρδωνες
- Κακοήθης φακή
- Καλοήθη αιμαγγειώματα Campbell de Morgan
- Κερατοακάνθωμα
- Λεμφαγγείωμα
- Λευκοπλακία
- Μέλασμα
- Μολυσματική τέρμινθος
- Μυξοειδής κύστη
- Μυρμηκιές
- Νόσος Bowen
- Οξυτενή κονδυλώματα
- Πυογόνο κοκκίωμα
- Σάρκωμα Kaposi
- Σμηγματορροικές υπερκεράτωσεις
- Σμηγματογόνα αδενώματα
- Υπερτροφικές ουλές
- Χηλοειδή
- Φλεβική λίμνη
Η κρυοθεραπεία θεωρείται μια ασφαλής θεραπευτική μέθοδος. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που παρουσιάζονται είναι λίγες και οι περισσότερες υποχωρούν. Οι κυριότερες από αυτές είναι ο έντονος πόνος και οίδημα που εμφανίζονται άμεσα μετά την εφαρμογή του υγρού αζώτου, όπως και το ενδεχόμενο επιμόλυνσης, αν δεν φροντίζεται σωστά η πληγή. Μετά την επούλωση μπορεί να καταλειφθεί μελάγχρωση ή υποχρωμία, αλωπεκία και ατροφικές ουλές.
Διαθερμοπηξία (ηλεκτροκαυτηρίαση)
Η διαθερμοπηξία είναι μια σύγχρονη μορφή μικρο-χειρουργικής που βασίζεται στη χρήση ραδιοκυμάτων και επιτρέπει τη διενέργεια τομής του δέρματος χωρίς καθόλου σχεδόν θερμική καταστροφή. Κατά τη πράξη, συχνά απαιτείται, αλλά όχι πάντα, η εφαρμογή τοπικής αναισθησίας. Συνήθως η θεραπεία είναι άμεση και μια συνεδρία αρκεί. Πολύ σπάνια, σαν επιπλοκή μπορεί να εμφανισθούν υπερτροφικές ουλές, μεταφλεγμονώδης υποχρωμίες ή υπερμελάγχρωσεις.
Ενδεικτικά, η διαθερμοπηξία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση, θηλωμάτων, μυρμηκιών, οξυτενή κονδυλώματων, ακτινικών υπερκερατώσεων, πυογόνων κοκκιωμάτων, υπερτροφικών ουλών, δερματοϊνωμάτων, σμηγματορροικών υπερκερατώσεων, κέγχριων κ.α.
Ενώ δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ασθενείς, που φέρουν απινιδωτή ή καρδιακό βηματοδότη, που βρίσκονται υπό αντιπηκτική αγωγή και σε ασθενείς με υποτροπιαζοντές καρκίνους του δέρματος.